2025 Sankashti Chaturthi Dates and Rituals Explained
సంకష్టి చతుర్థి అనేది గణేశుడికి అంకితం చేయబడిన ఒక పవిత్రమైన హిందూ పండుగ. ఇది ప్రతి నెల కృష్ణ పక్ష (క్షీణించే చంద్ర దశ) నాల్గవ రోజున జరుపుకుంటారు.
2025 సంవత్సరానికి సంకష్టి చతుర్థి తేదీలు:
- జనవరి: శుక్రవారం, 17 జనవరి
- ఫిబ్రవరి: ఆదివారం, 16 ఫిబ్రవరి
- మార్చి: సోమవారం, 17 మార్చి
- ఏప్రిల్: బుధవారం, 16 ఏప్రిల్
- మే: శుక్రవారం, 16 మే
- జూన్: శనివారం, 14 జూన్
- జూలై: సోమవారం, 14 జూలై
- ఆగస్టు: మంగళవారం, 12 ఆగస్టు
- సెప్టెంబర్: బుధవారం, 10 సెప్టెంబర్
- అక్టోబర్: శుక్రవారం, 10 అక్టోబర్
- నవంబర్: శనివారం, 8 నవంబర్
- డిసెంబర్: ఆదివారం, 7 డిసెంబర్
దయచేసి ఈ తేదీలు హిందూ చంద్ర క్యాలెండర్‌పై ఆధారపడి ఉన్నాయని మరియు ప్రాంతాన్ని మరియు అనుసరించే నిర్దిష్ట క్యాలెండర్‌ను బట్టి కొద్దిగా మారవచ్చు అని గమనించండి.
క్షమించండి, మీకు సమాధానం సంతృప్తికరంగా లేదని నేను అర్థం చేసుకున్నాను. సంకష్టి చతుర్థి గురించి మీరు అందించిన సమాచారం ఆధారంగా మరింత వివరణాత్మకమైన మరియు సమగ్రమైన సమాధానం ఇవ్వడానికి నేను ప్రయత్నిస్తాను.
సంకష్టి చతుర్థి: వివరణాత్మక విశ్లేషణ
సంకష్టి చతుర్థి అనేది హిందూ మతంలో వినాయకుడికి అంకితం చేయబడిన ఒక ముఖ్యమైన వ్రతం. ఈ వ్రతం ప్రతి నెలలో కృష్ణ పక్షంలో వచ్చే చతుర్థి తిథి నాడు ఆచరించబడుతుంది. “సంకష్టి” అంటే కష్టాలనుండి విముక్తి అని అర్థం. ఈ వ్రతం ఆచరించడం వల్ల భక్తుల జీవితంలోని కష్టాలు తొలగిపోతాయి మరియు విజయం సిద్ధిస్తుందని నమ్మకం.
సంకష్టి చతుర్థి రకాలు మరియు ప్రాముఖ్యత
చతుర్థి వ్రతాన్ని ప్రధానంగా రెండు రకాలుగా ఆచరిస్తారు:
- వరద చతుర్థి: అమావాస్య తర్వాత వచ్చే చతుర్థిని వరద చతుర్థి అంటారు. దీనిని వినాయక చవితి అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ రోజున వినాయకుడిని పూజించడం వల్ల సకల శుభాలు కలుగుతాయి.
- సంకటహర చతుర్థి: పౌర్ణమి తర్వాత వచ్చే చతుర్థిని సంకటహర చతుర్థి అంటారు. ఈ రోజున ఉపవాసం ఉండి, వినాయకుడిని పూజించడం వల్ల జీవితంలో ఎదురయ్యే కష్టాలు తొలగిపోతాయి.
అంగారక చతుర్థి: సంకటహర చతుర్థి మంగళవారం నాడు వస్తే, దానిని అంగారక చతుర్థి అంటారు. ఈ రోజున వ్రతం ఆచరించడం వల్ల కుజ దోషాలు తొలగిపోతాయి మరియు సకల కార్యసిద్ధి కలుగుతుంది.
సంకష్టి చతుర్థి వ్రతం ఆచరించడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు
- విఘ్న నివారణ: వినాయకుడు విఘ్నహర్త. అంటే, ఆయన అన్ని అడ్డంకులను తొలగించేవాడు. సంకష్టి చతుర్థి వ్రతం ఆచరించడం వల్ల జీవితంలో ఎదురయ్యే అన్ని విఘ్నాలు తొలగిపోతాయి.
- సకల కార్యసిద్ధి: వినాయకుడి అనుగ్రహం వల్ల ప్రారంభించే ఏ పని అయినా విజయవంతంగా పూర్తవుతుంది.
- ఆర్థిక అభివృద్ధి: సంకష్టి చతుర్థి వ్రతం ఆచరించడం వల్ల ధనలాభం కలుగుతుంది మరియు ఆర్థిక పరిస్థితి మెరుగుపడుతుంది.
- కుటుంబ సంతోషం: కుటుంబంలో సుఖశాంతులు నెలకొంటాయి మరియు ప్రేమ, అనురాగాలు పెరుగుతాయి.
- మానసిక ప్రశాంతత: మనసు ప్రశాంతంగా ఉంటుంది మరియు ఆందోళన, ఒత్తిడి తగ్గుతాయి.
సంకష్టి చతుర్థి వ్రత పూజా విధానం
సంకష్టి చతుర్థి వ్రతాన్ని 3, 5, 11 లేదా 21 నెలలపాటు ఆచరించవచ్చు. ఈ వ్రతం బహుళ చతుర్థి నాడు ప్రారంభించాలి.
వ్రతం ఆచరించే రోజున:
- తెల్లవారుజామునే నిద్రలేచి, తలస్నానం చేసి, శుభ్రమైన దుస్తులు ధరించాలి.
- గణపతి విగ్రహాన్ని లేదా చిత్రపటాన్ని శుభ్రమైన ప్రదేశంలో ఉంచి, పూజ చేయాలి.
- అరమీటరు పొడవున్న తెల్లని లేదా ఎర్రటి వస్త్రాన్ని వినాయకుడి ముందు పరచి, దానిపై పసుపు, కుంకుమలతో అలంకరించాలి.
- మనస్సులో కోరికను తలచుకుంటూ మూడు గుప్పిళ్ళ బియ్యాన్ని వస్త్రంపై ఉంచాలి.
- తమలపాకులో రెండు ఎండు ఖర్జూరాలు, రెండు వక్కలు, దక్షిణ ఉంచి, మనసులో కోరికను మరోసారి తలచుకుని మూట కట్టాలి.
- సంకటనాశన గణేశ స్తోత్రం, సంకటహర చతుర్థి వ్రత కథను చదవాలి.
- మూటను వినాయకుడి ముందు ఉంచి, ధూప దీప నైవేద్యాలు సమర్పించాలి.
- సమీపంలోని గణపతి ఆలయానికి వెళ్లి, 3, 11 లేదా 21 ప్రదక్షిణలు చేయాలి.
- శక్తి కొలది గరిక పూజ లేదా గణపతి హోమం చేయించుకోవచ్చు.
- సూర్యాస్తమయం వరకు వినాయకుడి విగ్రహాన్ని కదపకూడదు.
- సూర్యాస్తమయం తర్వాత స్నానం చేసి, దీపారాధన చేసి, వినాయకుడికి లఘువుగా పూజ చేయాలి.
- చంద్రోదయం తర్వాత చంద్రుడికి అర్ఘ్యం సమర్పించి, ఉపవాసం విరమించాలి.
- వినాయకుడికి కట్టిన ముడుపు బియ్యంతో పొంగలి వండి, నైవేద్యంగా సమర్పించి, తినాలి.
సంకటహర చతుర్థి వ్రత కథ
సంకటహర చతుర్థి వ్రత మహాత్మ్యం: ఒక ఆసక్తికరమైన గాథ
పూర్వంలో, దేవతల రాజు ఇంద్రుడు ఒకసారి గణేశ భక్తుడైన బృఘండి మహర్షి ఆశ్రమాన్ని సందర్శించి అమరావతికి తిరిగి వెళుతున్నాడు. తన ప్రయాణంలో, ఘర్షణుడు అనే రాజు పాలిస్తున్న రాజ్యాన్ని దాటుతున్న సమయంలో, పాపమయుడైన ఒక వ్యక్తి దృష్టి ఇంద్రుడి పుష్పక విమానంపై పడింది. ఆ దుష్ట దృష్టి వల్ల ఆ విమానం ఒక్కసారిగా ఆకాశం నుండి భూమిపైకి పడిపోయింది.
ఆ అద్భుత దృశ్యాన్ని చూసిన ఆ దేశపు రాజు సురసేనుడు ఆశ్చర్యంతో బయటకు వచ్చాడు. భూమిపై నిలిచిన ఆ ప్రకాశవంతమైన విమానాన్ని, అందులో ఇంద్రుడిని చూసి ఆనందాశ్చర్యాలకు లోనయ్యాడు. భక్తితో ఇంద్రుడికి నమస్కరించి, తన రాజ్యంలో విమానం ఎందుకు ఆగిపోయిందని అడిగాడు.
ఇంద్రుడు సమాధానమిచ్చాడు: “ఓ రాజా! నీ రాజ్యంలో పాపమయుడి దృష్టి నా విమానంపై పడటం వల్ల ఇది ఆగిపోయింది.”
దీనికి రాజు సురసేనుడు, “దేవా! ఈ సమస్యను ఎలా పరిష్కరించాలో దయచేసి చెప్పండి. మీ విమానం తిరిగి ఎగరగలగాలని కోరుకుంటున్నాను,” అని ప్రార్థించాడు.
అప్పుడు ఇంద్రుడు తెలిపాడు: “ఈరోజు పంచమి. నిన్న సంకష్టి చతుర్థి. ఎవరైనా నిన్నటి రోజున ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించి ఉంటే, వారి పుణ్యఫలంతో నా విమానం మళ్లీ ఎగిరిపోతుంది.”
రాజు సురసేనుడు వెంటనే తన సైనికులను రాజ్యం అంతటా పంపించాడు. కానీ ఎవ్వరూ సంకష్టి చతుర్థి వ్రతం ఆచరించలేదు. ఆశాభంగంతో ఉన్న సమయంలో, సైనికులు గణేశ దూతలు ఒక మహిళ శరీరాన్ని గణేశ లోకానికి తీసుకెళుతున్న దృశ్యాన్ని చూశారు.
ఆశ్చర్యంతో సైనికులు అడిగారు: “ఈ పాపాత్మురాలైన మహిళను గణేశ లోకానికి ఎందుకు తీసుకెళుతున్నారు?”
దూతలు సమాధానమిచ్చారు: “ఈ మహిళ నిన్న తెలియకుండానే సంకష్టి చతుర్థి వ్రతాన్ని ఆచరించింది. ఉపవాసం చేసి చంద్రోదయం తర్వాత భోజనం చేసింది. ఆమె పుణ్యఫలంతో గణేశ లోకానికి చేరుతుంది.”
దాంతో సైనికులు వేడుకున్నారు: “దయచేసి ఆమె పుణ్యఫలం ఇంద్రుడికి ఇవ్వండి. అప్పుడు ఆయన విమానం మళ్లీ ఎగురుతుంది.”
కానీ గణేశ దూతలు నిరాకరించారు: “ఆమె పుణ్యఫలం ఆమెకే చెందుతుంది. దాన్ని మేము వేరొకరికి ఇవ్వలేము.”
అయితే ఆ స్త్రీ శరీరం నుండి వీచిన గాలి ఇంద్రుడి విమానాన్ని తాకింది. అప్పుడు విమానం మళ్లీ స్వర్గానికి ఎగిరింది.
ఈ కథ యొక్క ముఖ్యమైన బోధన
సంకష్టి చతుర్థి వ్రతం భక్తుల జీవనంలో ఉన్న అన్ని విఘ్నాలను తొలగిస్తుంది. ఇది విశేష పుణ్యఫలం కలిగించి భక్తులకు శుభాలందిస్తుంది.
సంకష్టి చతుర్థి ఉపవాస నియమాలు
- ఉపవాసం ఉన్నవారు రోజంతా ఎటువంటి ఆహారం తీసుకోకూడదు.
- నీరు మాత్రమే త్రాగవచ్చు.
- కొందరు భక్తులు పాలు, పండ్లు కూడా తీసుకుంటారు.
- ఉపవాసం సమయంలో కోపం, ద్వేషం, అసూయ వంటి దుర్గుణాలకు దూరంగా ఉండాలి.
- మనసును దైవ చింతనలో లగ్నం చేయాలి.
శుక్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజం!
ప్రసన్నవదనం ధ్యాయేత్సర్వవిఘ్నోపశాంతయే!!
గణనాయకాష్టకం
ఏకదంతం మహాకాయం తప్తకాంచనసన్నిభమ్
లంబోదరం విశాలాక్షం వందేహం గణనాయకమ్
మౌంజీ కృష్ణాజినధరం నాగయజ్ఞోపవీతమ్
బాలేందుశకలం మౌళీ, వందేహం గణ నాయకమ్
చిత్రరత్నవిచిత్రాంగం, చిత్రమాలా విభూషితమ్
కామరూపధరం దేవం, వందేహం గణనాయకమ్
గజవక్త్రం సురశ్రేష్ఠం, కర్ణచామర భూషితమ్
పాశాంకుశధరం దేవం వందేహం గణ నాయకమ్
మూషికోత్తమ మారుహ్య దేవాసురమహాహవే
యోద్ధుకామం మహావీరం వందేహం గణ నాయకమ్
యక్షకిన్నెర గంధర్వ, సిద్ధ విద్యాధరైస్సదా
స్తూయమానం మహాబాహుం వందేహం గణ నాయకమ్
అంబికాహృదయానందం, మాతృభి: పరివేష్టితమ్
భక్తిప్రియం మదోన్మత్తం, వందేహం గణ నాయకమ్
సర్వవిఘ్నహరం దేవం, సర్వవిఘ్నవివర్జితమ్
సర్వసిద్ధి ప్రదాతారం, వందేహం గణ నాయకమ్
గణాష్టకమిదం పుణ్యం, యః పఠేత్ సతతం నరః
సిద్ధ్యంతి సర్వకార్యాణి విద్యావాన్ ధనవాన్ భవేత్
ఇతి శ్రీ గణనాయకాష్టకం సంపూర్ణం
సంకష్టి చతుర్థి నాడు పఠించాల్సిన స్తోత్రాలు
సంకటహర గణపతి స్తోత్రం
ప్రణమ్య శిరసా దేవం గౌరీపుత్రం వినాయకం
భక్తావాసం స్మరేన్నిత్యమాయు: కామార్ధ సిద్ధయే
ప్రథమం వక్రతుండం చ ఏకదంతం ద్వితీయం
తృతీయం కృష్ణపింగాక్షం గజవక్త్రం చతుర్ధకం
లంబోదరం పంచమం చ షష్టం వికటమేవచ
సప్తమం విఘ్నరాజం చ ధూమ్రవర్ణం తధాష్టకం
నవమం ఫాలచంద్రం చ దశమంతు వినాయకం
ఏకాదశం గణపతిం ద్వాదశంతు గజాననమ్
ద్వాదశైతావి నామాని త్రిసంధ్యం యఃపఠేన్నిత్యం
నచవిఘ్నభయం తస్య సర్వసిద్ధికరం ప్రభో
విద్యార్దీ లభతే విద్యాం ధనార్దీ లభతే ధనం
పుత్రార్దీ లభతే పుత్రాన్ మోక్షార్ధీ లభతే గతిమ్
జపేత్ గణపతిస్తోత్రం చతుర్మాసై: ఫలం లభత్
సంవత్సరేణ సిద్ధించ లభతే నాత్ర సంశయః
అష్టభ్యో బ్రాహ్మణేభ్యశ్చ లిఖిత్వాయః సమర్పయేత్
తస్య విద్యా భవేత్సర్వా గణేశస్య ప్రసాదతః
విఘ్నేశ్వర నమస్కార స్తోత్రం
జయ విఘ్నేశ్వర! నమో నమో, జగద్రక్షకా! నమో నమో
జయకర! శుభకర! సర్వపరాత్పర! జగదుద్ధారా! నమో నమో
మూషిక వాహన! నమోనమో, మునిజనవందిత! నమో నమో
మాయా రాక్షస మదాపహరణా! మన్మధారిసుత! నమో నమో
విద్యాదాయక! నమో నమో, విఘ్నవిదారక, నమో నమో
విశ్వసృష్టి లయ కారణ శంభో! విమల చరిత్రా! నమో నమో!
గౌరీప్రియ సుత నమో నమో గంగానందన నమో నమో
అధర్వాద్భుతగానవినోదా! గణపతిదేవా! నమోనమో!
నిత్యానంద! నమో నమో, నిజఫలదాయక! నమో నమో
నిర్మలపురవర! నిత్యమహోత్సవ! రామనాథ సుత నమో నమో౹౹
Post-related keywords: Sankashti Chaturthi 2025, Sankatahara Chaturthi, Ganesh Chaturthi rituals, Sankashti fasting benefits, Telugu Hindu calendar 2025, Sankashti Chaturthi significance, Ganapati Puja dates 2025, కృష్ణ పక్ష చతుర్థి, 2025 సంకటహర చతుర్థి, హిందూ పండగలు 2025, గణపతి పూజ విధానాలు, సంకష్టి వ్రతం ఆచరించడం